Zyra Ekonomike dhe Tregtare e Ambasadës së Italisë në Prishtinë koordinon aktivitetet e promovimit ekonomik në Kosovë, duke pasur si objektiv rritjen e shkëmbimeve tregtare, rrjedhën e investimeve dhe bashkëpunimin teknologjik midis dy vendeve. Zyra ofron informacion, asistencë dhe shërbime për kompanitë dhe operatorët ekonomikë italianë që operojnë ose synojnë të operojnë në Kosovë. Kjo bëhet në koordinim me Zyrën ICE-s në Tiranë, e cila ka kompetencë edhe për territorin e Kosovës.
KUADRI I PËRGJITHSHËM
Që nga shpallja e pavarësisë në vitin 2008, Kosova ka bërë përparim të dukshëm në miratimin dhe zbatimin e politikave dhe rregulloreve të orientuara drejt tregut të lirë. Përveç kësaj, vendi ka ndërmarrë një sërë masash për të përmirësuar mjedisin favorshëm ndaj biznesit. Sidomos në vitet e fundit, promovimi tregtar dhe sipërmarrës, si dhe tërheqja e investimeve të huaja, janë bërë një nga prioritetet kryesore për zhvillimin e Kosovës.
Kosova është pjesë e CEFTA-s (Marrëveshja për Tregtinë e Lirë të Evropës Qendrore), Bankës Botërore, Fondit Monetar Ndërkombëtar dhe e Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim, e cila është veçanërisht aktive në shvillimin e infrastrukturës së vendit. Hyrja në fuqi, në vitin 2016, e Marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit mes Kosovës dhe Bashkimit Evropian ka shënuar një pikë kthese të rëndësishme.
Në veçanti, Marrëveshja e Stabilizim-Asociimit parashikon:
- liberalizimin e gradual të shkëmbimeve tregtare mes Kosovës dhe BE-së, me synimin e krijimit të një zone të tregtisë së lirë;
- afrimin e legjislacionit kosovar me atë të Bashkimit Evropian, në fusha si konkurrenca, prokurimi publik, të drejtat e pronës intelektuale;
- fuqizimin e bashkëpunimit në sektorë kyç si energjia, transporti, mjedisi, drejtësia dhe çështjet e brendshme;
- mbështetjen financiare dhe teknike të BE-së për të shoqëruar Kosovën në reformat e nevojshme. Perspektiva e anëtarësimit në BE përfaqëson një nxitje të fortë për Kosovën për të vazhduar në rrugën e reformave demokratike dhe të tregut. Është një shtysë thelbësore për të konsoliduar shtetin ligjor, për të përmirësuar klimën e investimeve dhe për të forcuar konkurrencën ekonomike të vendit. Megjithëse me një sipërfaqe të vogël, me një popullsi prej vetëm 1.7 milion banorësh, Kosova ofron një sërë avantazhesh konkurruese për investime dhe aktivitete ekonomike. Ndër këto dallohen:
- afërsia gjeografike me Italinë dhe tregjet evropiane, me infrastrukturë që vazhdon të përmirësohet falë investimeve të rëndësishme vitet e fundit;
- përdorimi i euros si monedhë zyrtare, një element stabiliteti dhe lehtësimi të shkëmbimeve;
- legjislacioni dhe rregulloret fiskale të favorshme për investimet e huaja;
- kosto të ulëta të fuqisë punëtore, me një pagë mesatare bruto mujore prej 521 euro, që bie në 473 euro në sektorin privat.
Këta faktorë e bëjnë Kosovën një destinacion tërheqës për kompanitë italiane dhe ato evropiane që synojnë të zgjerojnë aktivitetet e tyre në një kontekst ekonomik në zhvillim dhe me perspektiva të mira rritjeje.
KUADRI MAKROEKONOMIK DHE SHKËMBIMET TREGTARE
Sipas të dhënave të publikuara nga Agjencia e Statistikave të Kosovës, ekonomia e vendit vazhdoi të rritet edhe në vitin 2023, megjithëse me një ritëm më të moderuar krahasuar me periudhën menjëherë pas pandemisë. Në tremujorin e katërt të vitit 2023, rritja reale e GDP-së u arrit në 3.97%, një rënie e lehtë krahasuar me 4.78% të regjistruar në të njëjtën periudhë të vitit 2022. Për vitin 2024, si Fondi Monetar Ndërkombëtar ashtu edhe Banka Botërore parashikojnë, respektivisht, një rritje ekonomike prej 3.8% dhe 3.7% të PBB-së reale, e cila pritet të nxitet kryesisht nga rritja e konsumit dhe investimeve më të mëdha në sektorin publik dhe privat, ndërsa gjatë vitit 2024, pritet që inflacioni të luhatet rreth 2.7%.
Vendi paraqet një shkallë të lartë të hapjes ndaj tregtisë ndërkombëtare dhe një varësi të fortë nga importet ndërkombëtare, me shkëmbime tregtare që deri më 31 dhjetor 2023 arritën rreth 6.3 miliardë euro, në një rënie të lehtë (-3.9%) krahasuar me vitin 2022.
Sipas llogaritjeve tona të të dhënave mujore provizore të publikuara nga Instituti i Statistikave të Kosovës, më 31.12.2023 shkëmbimi tregtar mes Italisë dhe Kosovës është rreth 326.2 milionë euro, një rritje e lehtë (+1.2%) krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2022. Në nivel të shkëmbimeve të përgjithshme, Italia rezulton të jetë partneri i gjashtë tregtar i Prishtinës, me një kuotë totale prej 6% (+1% krahasuar me dhjetorin e vitit 2022), pas Turqisë (15%), Gjermanisë (14.3%), Kinës (10.9%), Shqipërisë (7.8%) dhe Maqedonisë së Veriut (7.7%).
Sa i përket eksporteve, tri vendet kryesore furnizuese të Kosovës janë Turqia, Gjermania dhe Kina, ndërsa Italia – me një eksport drejt këtij vendi ballkanik prej rreth 287.5 milionë euro, në rritje prej 4.2% krahasuar me vitin 2022 – rezulton të jetë furnizuesi i shtatë. Dy kategoritë kryesore të eksportit italian drejt Kosovës janë: produkte ushqimore, pije dhe duhan, makina dhe pajisje.
Importet italiane nga Kosova kanë regjistruar një rënie prej 16.6%, duke konfirmuar trendin rënës të vërejtur tashmë në vitin 2022, në kuadër të një reduktimi të përgjithshëm të eksporteve kosovare krahasuar me vitin 2022 (-6.2%). Kosova eksporton drejt Italisë kryesisht artikuj prej gome dhe materiale plastike, si dhe produkte të tjera nga përpunimi i mineraleve jometalike.
MUNDËSITË
Si një vend në zhvillim, Kosova ofron një sërë mundësish investimi në sektorët e energjisë, bujqësisë dhe agroindustrisë, minerare, infrastrukturore dhe teknologjisë së informacionit dhe komunikimit, ndërsa sektorët që paraqesin potencialet më të mëdha në fushën e prodhimit janë ato të përpunimit të drurit, tekstilit-veshmbathjes dhe lëkurës.
Franchising është një fushë tjetër e mundësive, siç tregohet nga zgjerimi i vazhdueshëm i numrit të markave italiane dhe ndërkombëtare të pranishme këtu.
Këto të dhëna theksojnë diversifikimin dhe dinamizmin e ekonomisë kosovare, e cila u ofron investitorëve të huaj një gamë të gjerë mundësish për të shfrytëzuar potencialin e rritjes së vendit.
(Përditësuar, më 26.06.2024)